Tác phẩm văn học là một công trình nghệ thuật ngôn
từ do một cá nhân hay một tập thể sáng tạo nên nhằm
thể hiệnnhững khái quát về cuộc sống, con người và biểu hiện
tâm tư, tĩnh cảm, thái độ của chủ thể trước thực tại bằng hình tượng nghệ thuật.
Nội dung của các tác phẩm văn học thông thường sẽ mô phỏng về hiện thực cuộc sống đời thường. Cũng có khi đó là sản phẩm của sự sáng tạo, trí tưởng tượng về một thế giới không thực mà do chính tác giả muốn tạo nên. Những nhân vật trong tác phẩm văn học có thể lấy cảm hứng từ nhân vật có thật, hoặc chỉ là nhân vật hư cấu của tác giả. Để từ đó, nhà văn có thể gửi gắm những thông điệp tốt đẹp, những bài học nhân văn ý nghĩa.Theo dòng lịch sử, những tác phẩm văn học được coi là nơi lưu giữ nhiều diễn biến lịch sử của đất nước, ở mỗi thời kỳ, nó lại được thể hiện bằng những cách không giống nhau.
Để giúp quý thầy cô và các em học sinh có thể tìm hiểu được nhiều những tác phẩm văn học và là nguồn tài liệu tham khảo tốt nhất. Thư viện nhà trường đã biên soạn thư mục gồm 10 cuốn văn học và được trình bày theo thứ tự chữ cái theo tên tác phẩm.
Thư mục được cấu trúc gồm 3 phần: - Phần I: Lời nói đầu
- Phần II: Nội dung thư mục
- Phần III: Bảng tra thư mục
Thư mục chuyên đề "Chúng em tìm hiểu văn học" được thư viện Trường Tiểu học Lê Hồng biên soạn và ra mắt cán bộ, giáo viên và học sinh, dù rất cố gắng nhưng không tránh khỏi những hạn chế. Rất mong các thầy cô giáo, các em học sinh và các bạn đọc gần xa đóng góp ý kiến để các thư mục sau được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cám ơn!
- Ba mươi lăm tác phẩm được giải/Nguyễn Văn Tùng,
Vũ Xuân Vinh, …H.: Nxb Giáo dục, 2005.- 168 tr.; 20 cm.
SVH:00054
Tóm Tắt: Mảnh đất tâm hồn trong trắng của các cháu không sớm gieo mầm hoa thơm trái ngọt thì cỏ dại và trái đắng sẽ nhanh chóng mọc lên…”. Đó là lời phát biểu của ông Ngô Trần Ái - Giám đốc Nhà xuất bản Giáo dục (NXBGD), trưởng ban chỉ đạo trong Cuộc vận động viết chuyện ngắn giáo dục, đạo đức cho thiếu niên, nhi đồng và đã được NXBGD trịnh trọng in trong “35 tác phẩm được giải” để giới thiệu rộng rãi đến người đọc. Đây là một cuốn sách bổ ích giúp các em có thể tham khảo, học tập lối sống, đạo đức ngay từ những người bạn xung quanh mình.
35 tác phẩm, mỗi tác phẩm mang một giọng điệu riêng, một cách thể hiện riêng nhưng đều toát lên vẻ thanh thoát, ngây thơ với một trái tim trong sáng. 35 tác phẩm đoạt giải được cấu trúc thành 3 phần: I – Hoa thơm thảo, II – Đi thăm ông, III - Bạn đường rừng, IV - Chị Dịu, V – Con chim không hót. Mỗi phần đều có các giải: giải nhất, giải nhì, giải ba, giải khuyến khích. Mỗi phần hàm chứa một nội dung, một mảng đề tài, một chủ đề nhất định, cả năm phần đều có những điểm hài hoà, gắn kết để tạo thành một mạch văn chảy suốt. “Hoa thơm thảo” với những tác phẩm là những câu chuyện cảm động về tình yêu thương giữa con cái với cha mẹ, tình thương, sự cảm thông với những người tàn tật, thương binh…Tiêu biểu nhât trong mảng này chính là tác phẩm “Hoa thơm thảo” của tác giả Phạm Đỗ Thái Hoàng.
Một câu chuyện cảm động về tình bạn trong sáng giữa anh thương binh với ba cô bé Hạnh, Ngân, Thu đang học Trung học cơ sở. Câu chuyện cảm động được lồng ghép trong những câu chuyện mà anh thương binh kể cho các bạn nghe về một thời chiến tranh gian khổ, về những nỗi vất vả, nỗi đau và những gian khổ mà các anh và các bạn anh phải chịu đựng, về bó hoa trắng muốt thắt dải băng đỏ anh được tặng trong ngày thương binh liệt sĩ, tất cả đều giản dị, đơn sơ nhưng thấy ấm trong lòng đến lạ.
“35 tác phẩm được giải” đã trở thành một cuốn kinh nghiệm sống giản dị và dễ hiểu cho tất cả mọi người và cũng như PGS. TS Vũ Phương Thuỵ - Giám khảo cuộc thi nhận xét “Sự thành công của tác phẩm là đã đề cập đến tình yêu thương của con người mà bao trùm là lòng nhân ái…”
2. Tuổi trẻ Hoàng Văn Thụ/ Tô Hoài.-H.: nxb Kim Đồng, 2006.-319tr.;19cm
KHXG: SVH-00038/00042
Tóm tắt: Đồng chí Hoàng Văn Thụ (04/11/1909 - 24/05/1944), dân tộc Tày, quê ở thôn Phạc Lạn, Tổng Nhân Lý, Châu Văn Uyên, nay là thôn Phục Lạn, xã Hoàng Văn Thụ, huyện Văn Lãng, tỉnh Lạng Sơn. Năm 1929 được kết nạp vào Đông Dương Cộng sản Đảng. Năm 1934 được bổ sung vào Xứ uỷ Bắc Kỳ. Năm 1939 được bầu làm Bí thư Xứ uỷ Bắc Kỳ. Năm 1940 được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương. Năm 1941 được bầu vào Ban Thường vụ Trung ương, phụ trách công tác công - binh vận, sáng lập báo Cờ giải phóng. Tháng 8/1943, đồng chí Hoàng Văn Thụ bị thực dân Pháp bắt và bị xử bắn ngày 24/5/1944, tại Bạch Mai (Hà Nội)
Ý chí và lòng quyết tâm ra đi thực hiện sứ mệnh cứu nước, giúp nhà của người thanh niên HOÀNG VĂN THỤ được nhà văn Tô Hoài khắc họa sinh động. Với niềm tin và hi vọng vào tương lai sáng lạn, chàng trai dân tộc Tày vùng đất biên ải đã không quản ngại gian khổ, bão táp, hiểm nguy “vượt ngàn dặm xa” để hoàn thành nhiệm vụ được giao. Trên con đường cách mạng và phụng sự cách mạng ấy, anh không lẻ loi, bởi bên anh luôn có những người bạn, người thầy, người anh em, đồng chí cùng chung chí hướng…
3. Vừ A Dính/ Tô Hoài.-H.:nxb Kim Đồng,2006.-55tr.;19cm
SVH: 00025
Tóm Tắt: Nhà văn Tô Hoài (1920-2014) là một trong những cây bút văn xuôi tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại. Ông là tác giả của hàng trăm cuốn sách thuộc nhiều thể loại: Truyện ngắn, tiểu thuyết, bút ký, tự truyện... Trong số đó nổi tiếng nhất là tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu ký viết cho thiếu nhi từ những năm trước Cách mạng.
Vừ A Dính là người con của vùng đất Tuần Giáo, Lai Châu anh hùng. Anh sinh ra trong một gia đình có truyền thống cách mạng tốt đẹp. Trong những năm kháng chiến chống Pháp, gia đình anh chính là cơ sở cách mạng của ta. Chính vì vậy, Vừ A Dính đã sớm giác ngộ và có tinh thần cách mạng ngay từ khi còn nhỏ.
Năm 13 tuổi, anh xung phong làm liên lạc, tiếp tế lương thực cho cán bộ cách mạng, nhân dân địa phương. Tuy tuổi còn nhỏ nhưng với sự gan dạ, bản lĩnh kiên cường và sự mưu trí, không ít lần anh rơi vào tình thế nguy hiểm song đều hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.
Trong một lần, Vừ A Dính đi liên lạc, anh bị Pháp bắt, bị tra tấn, hành hạ dã man nhưng bằng bản lĩnh cứng cỏi của một người chiến sĩ cách mạng, anh quyết không khai bất kì thông tin gì. Trước thái độ đầy ngoan cường của cậu bé giao liên, giặc Pháp đã quyết định xử tử và treo xác anh lên cây đào cổ thụ Khe Trúc. Anh Vừ A Dính đã hi sinh đầy anh dũng, quả cảm khi chưa đến tuổi 15.
Năm 1951, Đoàn thanh niên cứu quốc Việt Nam tuyên dương Vừ A Dính trong thiếu nhi toàn quốc. Năm 1952, Chính phủ truy tặng Huân chương Quân công hạng ba cho thiếu niên anh hùng Vừ A Dính. Tên tuổi của anh đã vang danh núi sông, không chỉ là tấm gương sáng chói về tinh thần yêu nước mà còn là người đã truyền cảm hứng tốt đẹp trong suy nghĩ, hành động và mơ ước của mỗi chúng ta.
Để có thể thấy hết được tinh thần chiến đấu, lòng dũng cảm, tinh thần yêu nước của anh, cô mời các em tìm đọc cuốn sách “Vừ A Dính” của tác giả Tô Hoài để cảm nhận được tinh thần chiến đấu cũng như tinh thần yêu nước của quân và dân ta trong thời kì chống giặc ngoại xâm giải phóng đất nước.
4. Dòng sông năm tháng/Hà Cừ;- H.: nxb Hội nhà văn, 2005.- 225tr.; 19cm
SVH: 93
Tóm Tắt: Cuốn sách "Dòng sông năm tháng" Ông đã timg được mạch đi, nguồn dẫn mang nét trội, cái sở trường đối với chính thơ Ông. Hà Cừ không lấy sự gân guốc, gồ ghề với những gì đột biến xa lạ làm phần hơn trước cảm xúc đắm say của tâm hồn thi sĩ.
Với dung lượng tập hợp vừa đủ tạo nên một ấn tượng, giọng điệu “ Dòng sông năm tháng” là dòng chảy xanh, thơ mộng. Là tiếng lòng đa cảm, ngân rung của tâm hồn thơ Hà Cừ, mang nét đẹp thống nhất giữa thơ và con – người – thơ ấu
5. Nghìn lẻ một đêm/Antoine Galland; Nguyễn Bính Hảo dịch.- H.:Văn học,2012.-651tr.;21cm.
SVH: 6181
Tóm tắt: Nghìn Lẻ Một Đêm - Tập 1 Nghìn lẻ một đêm, tác phẩm vĩ đại bậc nhất của nền văn học Ả Rập từ cổ chí kim, là một trong những công trình sáng tạo đồ sộ và tuyệt diệu của nền văn học thế giới. Macxim Gorki từng ca ngợi: “Trong các di sản tuyệt diệu của sáng tác truyền khẩu dân gian, các câu chuyện cổ tích của nàng Sêhêrazát là di sản đồ sộ nhất. Những câu chuyện này thể hiện ở mức hoàn hảo diệu kỳ, xu hướng của người dân lao động muốn buông mình theo “phép nhiệm mầu của những ảo giác êm đẹp”, trong sự kết hợp phóng khoáng của những
ngôn từ mang sức mạnh tưởng tượng huyền ảo của các dân tộc phương Đông - Ả Rập, Ba Tư, Ấn Độ
Truyện cổ vô cùng đa dạng của Nghìn lẻ một đêm được kết nối xoay quanh một trục đơn giản: Xưa kia ở miền Đông Ả-rập, thời Sassanid có một vị vua Ba Tư Shahriyar. Vị vua ngự trị trên một hòn đảo không rõ tên "ở giữa Ấn Độ và Trung Quốc" (trong các bản dịch tiếng Ả Rập hiện nay thì ông ta là vua của Ấn Độ và Trung Quốc). Ban đầu, ông vốn là một vị hoàng đế anh minh, hiền hậu nhưng do hoàng hậu và phi tần ngoại tình nên ông đâm ra chán ghét tất cả đàn bà, tính nết trở nên hung bạo. Để thỏa cơn thịnh nộ điên loạn, cứ mỗi ngày ông ta cưới một cô gái và sau một đêm mặn nồng lại sai lính đem giết (trong một số bản: ba đêm một lần). Nhằm thoát khỏi thảm kịch, các gia đình có con gái lần lượt bỏ xứ di cư. Thấy đất nước lâm nguy, Sheherazade xin cha cho mình được một đêm hưởng ân sủng của hoàng thượng. Viên tể tướng rất đau lòng khi thấy con mình như vậy vì ông biết sau đêm đó nàng sẽ chết. Nhưng trước sự quyết tâm của con ông đành phải đem con dâng cho vua Shahriyar. Là cô gái thông minh, tài trí lại giàu nghị lực, nên sau nàng đã tìm được cách để thoát khỏi cái chết. Nàng cùng với sự giúp đỡ của em gái nàng là Dinarzade, nàng nhờ em đánh thức mình dậy khi trời sắp sáng và yêu cầu nàng kể chuyện. Những câu chuyện được sắp xếp khéo léo để đúng khi mặt trời mọc là lúc hấp dẫn nhất, nàng kín đáo dừng lại khi chuyện chưa chấm dứt khiến vua còn nóng lòng muốn nghe đoạn tiếp, không thể ra lệnh xử tử nàng.
6. Đồi gió hú/Emily Bronte,:Dương Tường - Dịch.- H.:Văn học,2012.-439tr.;21cm.
SVH:045855
Tóm Tắt: Mối tình dữ dội và đau đớn. "Đồi gió hú" là một kiệt tác về tình yêu, để lại cho độc giả ấn tượng sâu đậm về sự trả thù, nỗi ám ảnh, niềm đam mê và sự cô đơn. Tác phẩm kể về mối tình giữa Heathclif, đứa con nuôi địa vị thấp kém của nhà Earnshaw và quý cô tiểu thư Catherine Earnshaw xinh đẹp.
Là một câu chuyện được viết ở thế kỷ 19 tại một vùng đất thôn quê ở nước Anh, "Đồi gió hú" không phải một câu chuyện ma quỷ kinh dị như cái tên của nó, mà là
một câu chuyện tình yêu. Cái tình yêu đầy mâu thuẫn, giằng xé mà người đọc không thể tìm thấy ở đâu khác ngoài “ Đồi gió hú”.
Câu chuyện tình yêu giữa Catherine và Heathcliff vượt lên trên mọi chuẩn mực và định kiến thời kỳ bấy giờ, khi mà giới quý tộc và giới lao động là hai tầng lớp khác biệt nhau nhưng hai người họ đã bên cạnh nhau suốt thời thơ ấu. Và rồi họ đã yêu từ lúc nào không biết. Thế nhưng bởi sự mãnh liệt đó đã làm rào cản địa vị ngày càng lớn hơn, vì vậy suốt thời gian yêu nhau cũng thời gian họ sống trong hận thù, đau khổ. Họ nhìn thấy nhau nhưng không thể có được. Và rồi cái chết của cả hai, như một sự bắt đầu mới, kết thúc những chuỗi ngày ngang trái, thù hằn, âm mưu.
Xuyên suốt tiểu thuyết là một sự ám ảnh, ám ảnh bắt đầu từ sự bạc đãi đối xử dã man của người anh trai của Catherine – Hindley đối với Heathcliff. Vì Heathcliff đã giành hết sự yêu thương của người cha quá cố lúc ông còn sống, và bởi anh là trẻ mồ côi không xứng đáng chung vị trí với họ. Cho đến khi đỉnh điểm là lúc Catherine quyết định lấy người đàn ông khác, khoảnh khắc đó Heathcliff không thể hóa điên được nữa, anh quyết định biến thành quỷ dữ từ khi ấy.
Nhưng anh không thể biết rằng Catherine từ lâu đã yêu anh, yêu sự hoang dã, yêu tính cách khác biệt, yêu vì họ là bản sao của nhau, để khi không ai nói một lời nào người kia cũng có thể biết được đối phương nghĩ gì. Và cô chọn cách cưới Edgar Linton (một quý tộc làng bên) để có thể giúp anh đổi đời, thoát khỏi sự tàn bạo của Hindley. Sự lựa chọn bởi suy nghĩ non nớt của cô gái mới lớn đâu thể lường trước được rằng sẽ đánh thức bản chất hoang dã của Heathcliff.
7.Dế mèn phiêu lưu ký /Tô Hoài.-H.:Văn học, 2000.:147tr.;19cm.
KHXG: SVH-6302-6303
Tóm Tắt: Nói đến nhà văn Tô Hoài là người ta nghĩ ngay đến tác phẩm “Dế Mèn phiêu lưu kí”. Đó là một tập truyện nổi tiếng được muôn mọi trẻ em yêu thích và say mê tìm đọc Tuy nhiên, có lẽ do dung lượng của truyện khá dài nên nhiều người còn chưa hiểu rõ về câu chuyện. Những bài văn mẫu dưới đây sẽ tóm tắt lại nội dung truyện để giúp các bạn phần nào hình dung rõ hơn về câu chuyện đó.
Hoặc các ban cũng có thể tham khảo để từ đó tự hình dung cho bản thân mình một cách tóm tắt riêng . Khi tóm tắt, các bạn cần tóm tắt lại bằng lời văn của chính mình, tóm tắt phải dựa trên nội dung câu chuyện, sự kiện nào xảy ra trước thì tóm tắt trước, sự kiện nào xảy ra sau thì tóm tắt sau, từ ngữ dùng trong sáng, chuẩn mực.
Mèn là em út trong một gia đình có ba an hem. Ở với mẹ được hai hôm, ba an hem liền bắt đầu một cuộc sống tự lập. Ban đầu, do sự non trẻ, Mèn đã kiêu căng, hống hách treey chị Cốc và gây ra cái chết đáng thương của Dế Choắt. Mèn vô tình trở thành thứ đồ chơi của hai đứa trẻ và được anh Xén Tóc cho một bài học mới. Sau đó, Mèn bắt đầu chán với cuộc sống thực tại nên tiếp tuc ra đi: chú kết bạn với Dế Trũi, tranh hùng với Bọ Ngựa rồi cùng với Trũi trở thành chánh, phó tổng Châu Chấu. Trong suốt hành trình đó, mèn đã giao lưu, kết bạn với nhiều người và cùng với những người bạn của mình chống lại những điều ngang trái, bất công trong xã hội. Mèn đã đọc lời hịch cổ đông “muôn loài cùng nhau kết nghĩa” và được nhiều loài hưởng ứng.
8. Tuổi thơ dữ dội/Phùng Quán- H.:nxb văn học,2013.- 723tr.; 21cm
SVH:11608
Tóm Tắt: Tuổi thơ dữ dội” là một tác phẩm hay của nhà văn Phùng Quán. Đây là một tác phẩm miêu tả rất chính xác tuổi thơ của những cậu bé thiếu niên làm công việc trinh sát. Những cậu bé ấy có một tuổi thơ thiếu thốn, khốn khổ.
Nên họ có lòng căm thù giặc rất sâu sắc, có sự dũng cảm và suy nghĩ chín chắn mà ngay cả người lớn cũng phải nể phục.
Quả thật tuổi thơ của những cậu bé đó quá đỗi dữ dội, nhưng cũng quá đỗi bi tráng, hào hùng.
“Tuổi thơ dữ dội” đã đưa người đọc trở về với những tháng ngày chiến đấu anh hùng của nhân dân ta thời chiến tranh mà không một bộ phim hay một bài học lịch sử nào có thể mang lại được.
9. Thép đã tôi thế đấy:Ostrovski, Nikolai Alekseevich:Vũ Văn Thành - dịch .-H.:Nxb Văn học: H,2000.-777tr.;21cm.
SVH: 00158
Tóm Tắt:Thép đã tôi thế đấy là một tác phẩm văn học của một nhà văn Nga Nikolai Ostrovski. Trong đó tác giả đã kể lại chuyện đời mình thông qua nhân vật chính là Paven, một cuộc đời mà Paven đã vượt qua biết bao gian khó để trưởng thành và phát triển phần “người” của mình để sống một cuộc sống đáng sống, không ân hận và không hổ thẹn với lương tâm, dòng tộc, đất nước.
Nội dung của cuốn sách nói về nhân vật chính có tên là Pavel Korchagin, đây là một cậu thiếu niên đang tuổi mới lớn có tính cách vô cùng lì lợm và bướng bỉnh. Khi lớn lên vào giai đoạn cuộc cách mạng đang bùng nổ , Pavel đã là một cậu thanh niên trưởng thành và trở thành một chiến sĩ cách mạng cộng sản đầy bản lĩnh, kiên cường và không chịu khất phục trước bất kì hoàn cảnh nào.
Cuốn sách Thép đã tôi thế đấy đã truyền tải thông điệp rất rõ ràng của tác giả với mong muốn đặt trọn niềm tin, sự hy vọng vào cuộc cách mạng, sẵn sàng cống hiến và cháy hết mình cho công cuộc bảo vệ quê hương, tổ quốc và đồng bào của mình. Đây có lẽ cũng là lý tưởng vĩ đại được nhiều tầng lớp nhân dân Việt Nam tiếp thu và đón nhận, đó chính là động lực mạnh mẽ để giúp nước Việt Nam ta sẵn sàng chiến đấu và anh dũng hết mình vì hai chữ thiêng liêng là tổ quốc, đất nước của chủ nghĩa xã hội trong suốt thời kỳ cuộc Cách mạng tháng Mười đã thành công vang dội.
10.Tuyển tập thơ Hải Dương 1945- 2005/ Nguyễn Khắc Trường.-H.:NxbLao Động.: H, 2005.-505tr.;24cm
VH:00074
Tóm Tắt: Lưu Vũ Tích ( 772- 842) nhà thơ Đường có viết “ Sơn bất tại cao, hữu tiên tắc danh. Thủy bất tại thâm, hữu long tắc linh” ( Núi chẳng cần cao, có tiên ở ắt nổi tiếng, nước chẳng cần sâu, có rồng ắt thiêng).
Xứ Đông đất không cao, nước không sâu, nhưng từ xưa nhiều bậc anh hùng, nhà hiền triết, đức cao vọng trọng của đất Việt đã tìm về đây dựng nghiệp, lập danh, lập ngôn… đến nay còn sáng trong quốc sử.
Từng được mệnh danh là phên dậu phía đông kinh thành Thăng Long, Hải Dương còn nổi tiếng là đất “ địa linh nhân kiệt”. Vùng quê có những trò diễn xướng dân gian, phẩm vật dồi dào, đặc sản thanh tú; có làng nghề truyền thống, làng tiến sĩ – nơi sinh ra những nhà khoa bảng, những áng văn chương bất hủ làm rực rỡ thi đàn nước nhà.
Hải Dương thời nào cũng có người hay chữ và có thơ hay.
Thơ hội tụ chất liệu đời sống, rồi thấm lọc, tỏa sáng, lay động mọi tâm tư số phận con người…
Tuyển tập thơ Hải Dương 1945 – 2005 là một tiếng nói đồng vọng.
Tập thơ bao trùm một chặng dài lịch sử 60 năm, đậm nét cảnh sinh hoạt làng quê qua dấu vết thời gian; Cơn mưa bóng mây nhập nhòe trên mặt ao bèo hoa tím nhạt; một cánh cò qua sông, một ngã ba đầu làng – nơi in dấu đôi chân vụng dại thuở nào…, một phiên chợ nghèo thoảng hương cốm mùa thu, len lỏi tiếng dế ran đồng nội; một nẻo quê trong ánh hoàng hôn, con đò thao thức, chiếc cầu đá rêu phong, bâng khuâng tiếng kẽo kẹt chõng tre, được cô đọng lại trong hình dáng người mẹ đang vượt sông tầm tã.